“Kinderen alle kansen geven,
daar doe ik het voor”

Katrien vond haar roeping als kinderbegeleider

De belangrijkste taak van een kinderbegeleider? Elk kind een warme thuis, veiligheid en geborgenheid te bieden, aldus Katrien Aerts van kinderdagverblijf ‘t Bengelhuisje. “Ik denk dat enkel mensen met een groot hart deze job kunnen doen. Je hebt bakken liefde en geduld nodig om aan de noden van elk kind tegemoet te komen.”

Veel mensen denken bij kinderopvang aan verluieren en flesjes geven, maar kinder-begeleiders doen véél meer dan dat. “We proberen ook elke dag de ontwikkeling van de kinderen te stimuleren en in te spelen op hun interesses en talenten. Dat doen we onder meer door hen te observeren op verschillende momenten. Op die manier kunnen we een kind alle kansen geven om zich zo goed mogelijk te ontplooien”, vertelt Katrien.

Ze staat er gelukkig niet alleen voor. ’t Bengelhuisje biedt plaats aan 57 kinderen die in vier groepen van ongeveer 15 kinderen opgedeeld zijn. “Bij de jongste groep blijven ze tot hun eerste verjaardag, daarna wisselen ze elk half jaar van groep tot ze naar school gaan. Op die manier kunnen we heel leeftijdsgericht werken en elk kind zo goed mogelijk voor-bereiden op een nieuwe levensfase. Dat doen we met 14 kinderbegeleiders. Ikzelf sta met drie collega’s bij de oudste peuters. Doordat we zo nauw samenwerken, zijn we erg goed op elkaar ingespeeld. We zijn een hecht team. Geen van ons werkt voltijds, wat ervoor zorgt dat we de nodige ademruimte hebben en gemotiveerd komen werken. Dat vind ik zelf heel belangrijk, want als jij je goed voelt, dan breng je dat ook over op de kinderen en je collega’s. Daarnaast worden we ook ondersteund door pedagogische coach Dorien Lemmens. Onze dienstverantwoordelijke Laura Smeyers neemt dan weer de inschrijvingen en het administratieve luik voor zich.”

Hoewel geen enkele dag er hetzelfde uitziet, wordt er wel veel routine aangeboden. “Jonge kinderen hebben nog veel nood aan voorspelbaarheid. Eén collega zorgt voor de opening om 6u30 en vanaf dan komt er ongeveer elk uur een collega bij tot 10u. Tot 9u zitten alle kindjes en begeleiders samen in één ruimte, daarna gaan ze naar hun eigen leefgroepen. Om 9u30 drinken we soep, daarna bieden we een activiteit op maat aan, is er een verluier-moment en om 11u volgt de lunch. Na de middagdut worden alle kinderen opnieuw verluierd en aangekleed en eten ze een drie-uurtje. Daarna volgt opnieuw een begeleide activiteit. Rond 16u30 verzamelen we opnieuw in de centrale ruimte met alle kinderen en begeleiders. De ouders kunnen hen ophalen tot 18u30. Een babbeltje met hen hoort er uiteraard ook bij – we zorgen immers de hele dag voor hun kostbaarste bezit.”

“Verpleegkundigen zijn
de centrale spil”

Als eerste aanspreekpunt voor patiënt en familie vormen we de schakel tussen hen en de andere zorgverleners

Verpleegkundige Jeroen Van Engeland gaat met plezier naar het werk. “Zieke mensen beter helpen worden, geeft me niet het gevoel dat ik moet gaan werken. Elke dag is hier anders en routine sluipt er niet snel in. Ik krijg voortdurend nieuwe situaties voorgeschoteld, waardoor ik bijna elke dag een extra zetje krijg om nog beter te worden in wat ik doe.”

Jeroen is verpleegkundige in AZ Sint-Maarten op de afdeling pneumologie. “We hebben veel chronisch zieken op onze afdeling, hen zien we dus regelmatig terugkomen. De conti-nuï-teit in zorg die ik kan opbouwen met patiënten vind ik fijn. Hoewel het voor hen uiteraard geen goed nieuws is om opnieuw in het ziekenhuis te belanden, zijn ze wel blij om een bekend gezicht terug te zien. Als verpleeg-kundige sta ik de patiënt zo goed mogelijk bij in diens zorgtraject. Aan het begin van de dag bekijk ik de vitale parameters en stel ik mijn zorg daarop af. Hier komen veel verpleeg-technische aspecten aan bod zoals het toedienen van medicatie, wondzorg, bloed afnemen of een infusie. Daarnaast zorg ik ervoor dat de nodige onderzoeken uitgevoerd worden.”

“De verpleegkundige is een soort spilfiguur in de verzorging van de patiënt. We komen met alle zorgverleners in aanraking en begeleiden de patiënt in alle aspecten van zijn verzorging. Zo raadplegen we bijvoorbeeld de sociale dienst die de thuissituatie grondig bekijkt of schakelen we een diëtist in als eten moeizaam verloopt. Het multidisciplinair werken bevalt me erg, ik werk onder andere samen met de arts, kinesist en tabakoloog. Omdat we overal nauw bij betrokken zijn, kunnen we de patiënt ook goed informeren. Helaas is er door de hoge werkdruk niet altijd voldoende tijd voor een uitgebreid gesprek.”

Naast zijn rol als verpleegkundige werkt Jeroen ook twintig procent van zijn tijd als project-medewerker, vooral in een onder-steunende rol. “In die functie ondersteun ik de collega’s om wetenschappelijk onderbouwd te kunnen werken. In een database raadpleeg ik de laatste nieuwe methodes om te zorgen voor onze patiënten. Dat is iets nieuws waar ik erg enthousiast over ben. Het helpt me up-to-date te blijven over nieuwe technieken en geeft de collega’s op de werkvloer duidelijke informatie over hoe bepaalde verpleegkundige handelingen uit te voeren. Die kennisoverdracht komt ook terug in het samenwerken met studenten verpleegkunde: een grote verantwoordelijkheid, want je wilt hen goed opleiden. Aan uitdagingen heb ik hier alvast geen gebrek. Ik werk in een innovatieve en steeds veranderende omgeving en zie ook nog doorgroeimogelijkheden in de toekomst. Het mooiste aan de job blijft toch de welgemeende dankjewel van patiënten die je terug op de been geholpen hebt. Daar kan niets tegenop.” 

“Werken in een horizontale organisatie
is erg dankbaar”

Hanna rolde na een burn-out in een nieuwe job die haar energie geeft, zowel op de werkvloer als thuis

“Als ik mijn zoontje uitleg wat ik doe op het werk, zeg ik dat ik mensen help om een afspraak te maken als ze ziek zijn. Maar het is natuurlijk wel wat ruimer dan dat”, vertelt Hanna Verhoeven. Samen met de andere onthaalmedewerkers is ze het eerste aanspreekpunt als je naar het Gentse Wijkgezondheidscentrum De Kaai belt of er binnenstapt.

“Aan de hand van wat de patiënt vertelt, schat ik in wat de dringendheid van hun probleem is, wie van onze zorgverstrekkers het best geplaatst is om hen te helpen en binnen welk tijdsbestek dit moet gebeuren”, vertelt Hanna. “WGC De Kaai heeft een uitgebreid aanbod en dankzij de triage aan het onthaal kunnen mijn collega’s gericht te werk gaan. Daarnaast voer ik ook administratieve taken uit, zoals het in orde maken van terugbetalingen, het boeken van videotolken en het opvolgen van afwezigheden.”

Goed communiceren is de grootste uitdaging van haar job. “Soms heb je mensen voor je die de taal niet goed machtig zijn en dat kan al eens tot misverstanden leiden. Natuurlijk lukt het niet altijd om iedereen onmiddellijk tevreden te stellen. Soms moet ik patiënten realistische verwachtingen geven of een beetje aansturen in hun eigen planning. Als je weet dat je doos medicatie bijna leeg is, bel je niet naar ons wanneer je aan de laatste pil begint”, zegt Hanna lachend. “Nu, ik stel me altijd positief op en krijg zo ook wel makkelijk een glimlach terug.”

“Op momenten dat het erg druk is, moet ik me focussen om maar één ding tegelijk te willen doen: de patiënt zo snel en correct mogelijk aan een afspraak helpen. Wanneer het rustiger is, maak ik er ook tijd voor om een luisterend oor te bieden. Soms komen patiënten heel geladen of zelfs agressief binnen en dan helpt het dat ze hun verhaal bij je kwijt kunnen. Ik vind het interessant om met al die verschillende situaties om te gaan en durf ook doorvragen wanneer het nodig is. Je hebt als onthaalmedewerker een portie assertiviteit nodig.”

“De Kaai is een erg horizontale organisatie – iedereen mag hier mee nadenken over wat nog beter kan. Inspraak wordt aangemoedigd en gewaardeerd en dat apprecieer ik enorm. In combinatie met de leuke collega’s en het sociaal contact met de patiënten vind ik dit een erg fijne job. Mijn vorige job als zorgverlener was erg veeleisend en het lukte me niet goed om mijn grenzen te stellen.” Toen ze aan deze job begon, dacht ze dat ze er snel op uitgekeken zou zijn. “Niks blijkt minder waar, er is best veel afwisseling binnen een duidelijk afgelijnd takenpakket. Dat ik nu ook terug energie over heb als ik thuiskom na het werk is een verademing voor mij. Dankzij deze job heb ik de ruimte gekregen om verder te zoeken naar wat me deugd doet op en naast het werk. Ik zie me ooit zeker nog terugkeren naar een job als hulpverlener, dat zit nu eenmaal in de aard van het beestje. Wanneer? Geen idee. Geen haast mee.”

“Wij zijn het
ontbrekende puzzelstukje”

Tinneke Claes is een van de weinige zelfstandige ergotherapeuten in Vlaanderen

“Volgens mijn patiënten vervolledig ik als ergotherapeut hun zorgaanbod met een essentieel stukje zorg dat ze nog misten in hun revalidatie”, zegt Tinneke Claes. “Wanneer ik een patiënt zijn zelfredzaamheid kan bevorderen schenkt me dat enorm veel voldoening. Ik ben fier op mijn job, maar het is niet makkelijk om de erkenning te krijgen die we verdienen.”  

“Als ergotherapeut maak ik deel uit van de eerstelijnszorg. Ik onderzoek hoe ik mijn patiënten met een beperking zo goed mogelijk kan begeleiden zodat ze terug kunnen partici-peren in de maatschappij. Daarnaast geef ik ook opleidingen rond valpreventie, zowel aan collega’s uit de zorgsector als aan rusthuisbewoners.”

“Ergotherapeuten hanteren een holistische aanpak. Ik bekijk alle dagelijkse activiteiten van mijn patiënt en hoe we die, met bepaalde technieken, terug mogelijk kunnen maken. Dat gaat van zichzelf opnieuw leren aankleden tot een hobby zoals kaarsen maken terug oppikken. Uniek is dat we daarbij ook naar de thuissituatie kijken. Iedereen zal immers op een eigen manier koken of zich aankleden. Daarnaast is er ook een steeds grotere vraag naar zorg op maat. Hoewel er al veel hulpmiddelen op de markt zijn, gaan ergotherapeuten vaak nog een stapje verder in het bedenken van creatieve oplossingen. Zo heb ik collega’s die aan de slag gaan met een 3D-printer om aangepast bestek of een haarborstel te maken. Het is leuk en uitdagend om oplossingen op maat aan te reiken, al bots ik daarbij soms ook op mijn eigen grenzen. Gelukkig is er veel verbondenheid tussen collega’s en delen we onze expertise met elkaar.”

De terugbetaling van ergotherapie is momenteel erg beperkt, al ziet Tinneke een toename van long covid patiënten sinds deze sessies wel terugbetaald worden. “Het frustreert me dat we in Vlaanderen de meerwaarde van ergotherapie in de eerste lijn zo beperkt waarderen. Nochtans is het in andere Europese landen al langer duidelijk hoe waardevol we zijn. Door het gebrek aan terugbetaling is er geen vlotte doorstroming van patiënten en krijgt ons beroep niet de erkenning die het verdient. Dat verklaart ook waarom er zo weinig voltijds zelfstandige ergotherapeuten zijn.”

“Als woonassistent moet je
een duizendpoot zijn”

Yati zorgt ervoor dat alles in Seniorcity Herent op wieltjes loopt 

Vijf jaar geleden ruilde Yati Michiels haar job als ergotherapeut in een woonzorgcentrum in voor een nieuwe uitdaging als woonassistent. “Het spreekt voor zich dat je een hart moet hebben voor ouderen. Als aanspreekpunt ben ik ook de persoon waar alle bezorgdheden of opmerkingen bij terecht-komen, en dan is het uiteraard belangrijk dat mensen zich gehoord voelen.”

Als woonassistent is Yati het aanspreekpunt voor de 50 ouderen die in de assistentie-woningen van Seniorcity Herent leven . Maar dat is lang niet het enige onderdeel van haar functie. “Ik plan activiteiten in, hou alle dossiers in orde, volg de facturatie op, geef rondleidingen aan geïnteresseerden en doe de intake van nieuwe bewoners. Daarnaast sta ik ook in voor de dagelijkse werking: het is mijn taak om ervoor te zorgen dat alles goed loopt en bewoners zich hier goed voelen. En dat ons aanbod en onze inrichting zo goed mogelijk op hen is afgestemd. Stel dat een van onze bewoners gevallen is, ga ik na of we extra preventieve maatregelen kunnen nemen om dat te voorkomen. De job brengt veel met zich mee, maar dat zorgt voor veel afwisseling en uitdaging. Ik verveel me nooit!”

Gelukkig kan Yati rekenen op een aantal helpende handen. “We hebben een administratief ondersteuner die me helpt met het vele papierwerk, een poetsman die ook handig is en verschillende klusjes doet, een verzorgende die mee activiteiten organiseert en mensen wegwijs maakt en een aantal vrijwilligers. Daarnaast werk ik ook nauw samen met heel wat externe partners: thuisverpleegkundigen, traiteurs, de syndicus van het gebouw.”

Als we vragen welke vaardigheden en talenten een woonassistent zoal nodig heeft, schiet Yati in de lach. “Wel, om deze job te doen moet je echt een duizendpoot zijn. Meteen ook de reden waarom ik er zo toe aangetrokken was. Goed kunnen organiseren en plannen is essentieel. Bovendien moet je verschillende dingen tegelijkertijd kunnen capteren en snel kunnen switchen tussen diverse taken. Het ene moment ben ik een rondleiding aan het geven, het andere moment ben ik facturen aan het maken. 

En het spreekt voor zich dat je een hart moet hebben voor ouderen. Als aanspreekpunt ben ik ook de persoon waar alle bezorgdheden of opmerkingen bij terechtkomen, en dan is het uiteraard belangrijk dat mensen zich gehoord voelen. Daarom bekijken we de zaken niet enkel vanuit praktisch maar ook vanuit een menselijk oogpunt. Ik krijg daar zoveel dankbaarheid voor terug van de bewoners. En of dat nu in de vorm van een doosje pralines of gewoon ‘een dikke merci’ is: dat geeft mij energie om elke dag weer gemotiveerd te komen werken.”

“Ik kan hier echt de tijd nemen
voor mijn patiënten”

Frederic Van Schepdael is kinesist in revalidatieziekenhuis Inkendaal

“Mensen die binnengebracht worden op een brancard na maanden revalidatie terug naar huis zien wandelen, is het mooiste wat er is”, zegt Frederic. “Na een trombose moeten de meeste basiszaken opnieuw aangeleerd worden, ik help mijn patiënten onder andere met leren stappen, staan, zitten, zich omdraaien in bed en hun arm terug gebruiken.”

In Inkendaal werkt een uitgebreid team van kinesisten, logopedisten, ergotherapeuten, verpleeg- en verzorg-kundigen, sociaal readapatiewerkers, conductoren, psychologen, ergotherapeuten, neurologen en fysische artsen samen aan het revalidatieproces van een patiënt. “We hebben elk onze specifieke taak in de zorg voor onze patiënten, die vaak een combinatie van verschillende problemen hebben na een trombose. Naast de mensen die in Inkendaal verblijven, behandel ik ook externe patiënten met een aangeboren hersenletsel die hier op consultatie komen.”

“Als kinesist is de uitdaging om samen met de patiënt te ontdekken wat nog mogelijk is en daar naartoe te werken. Het fijne is dat ik in sessies van een uur per patiënt kan werken. Na een verlamming is er heel wat werk aan de winkel, dus die tijd is ook echt wel nodig. In het begin zijn onze patiënten heel afhankelijk van het zorgpersoneel voor bijna alles. Voor sommigen is het natuurlijk een teleurstelling om te ontdekken dat ze niet meer helemaal zoals vroeger kunnen functioneren. Ik probeer hen te begeleiden naar wat wel nog kan en help hen daar ook in te berusten. Gaandeweg leren ze dat je niet volledig zelfstandig moet zijn om opnieuw gelukkig te kunnen zijn.” 

Ook het netwerk rond de patiënt wordt betrokken bij het herstel, want vaak kunnen zij met wat externe hulp wel nog veel zaken doen. “Zo leer ik een echtgenoot bijvoorbeeld aan hoe hij zijn vrouw kan helpen met naar het toilet te gaan of haar klaar te maken om te gaan slapen. Dit zijn taken die overgenomen kunnen worden van verzorging aan huis, aangezien die sector al erg overbevraagd is.”

Naast het behandelen van zijn patiënten, werkt Frederic ook in het ganglabo van Inkendaal. “Daar analyseren we met infraroodcamera’s in detail hoe een patiënt beweegt en kunnen we nagaan wat er exact fout loopt. Op basis van die analyse kunnen we gericht advies geven aan onze collega’s over de behandeling of eventuele operatie van de patiënt. Het ganglabo is een erg leuke uitdaging voor mij, het combineert het technische van de apparatuur met het begrijpen van hoe iets misloopt in het lichaam, wat erg intrigerend en drijvend is. Naast mij werken er ook nog twee andere kinesisten in het labo. De samenwerking met mijn collega’s is erg leerrijk, want we kunnen onze hypotheses met elkaar aftoetsen om zo de beste behandeloptie voor elke patiënt te vinden.

“Ik wil de mensen zo veel mogelijk  hoop  geven” 

Erika Vlieghe doet samen met vrijwilliger Marc intern rolstoelvervoer

Enthousiaster dan Marc kom je ze zelden tegen. Als vrijwilliger brengt hij rolstoelpatiënten na hun therapie terug naar hun kamer in revalidatieziekenhuis RevArte. Prof. dr. Erika Vlieghe liep mee en duwde zelf ook de rolstoel vooruit. “Doordat vrijwilligers die taak nu overnemen, kunnen we meer therapietijd aan onze revalidanten bieden”, weet vrijwilligers-coördinator An Van Overloop. 

Het gonst van de bedrijvigheid in de grote kine-revalidatiezaal van RevArte, het revalidatieziekenhuis waar jong en ouder aan de weg timmert richting zelfredzaamheid na een recente beroerte, amputatie, dwarslaesie of heupprothese. Dat gebeurt niet zonder ‘bloed, zweet en tranen’, want de weg naar herstel is vaak lang en bezaaid met obstakels, dat zal ons straks duidelijk worden. 

Verpleegkundig directeur Bart Van Dijck en diensthoofd patiëntenbegeleiding Greet Van Mechelen maken ons meteen wegwijs in de werking van het revalidatieziekenhuis. Bart: “RevArte biedt residentiële revalidatiezorg aan met focus op vijf diagnosegroepen: niet-aangeboren hersenletsel (o.a. beroerte, hersentrauma), amputatie, dwarslaesie (ruggenmergletsel), locomotorische aandoening (o.a. knie- en heupprothese) en Post Intensive Care Syndrome (PICS). PICS is gericht op m/v die lang op intensieve zorgen verbleven, sinds covid is dit soort revalidatie enkel toegenomen. Naast onze 194 gehospitaliseerde patiënten bieden we ook zorg aan patiënten die ambulant (in dagrevalidatie) komen en is er ook nog een geriatrisch dagziekenhuis. Onze verwijzers zijn bijna altijd acute ziekenhuizen. Vaak nemen onze revalidanten hun rugzak met andere pathologieën (diabetes, hart- en vaatziekten …) mee, wat de revalidatie soms complex maakt.” 

Gebrek aan centen en plaatsen

Hoelang iemand in RevArte blijft, hangt af van het type aandoening, de snelheid waarmee iemand revalideert maar ook de thuissituatie. Bart: “Wie geplande operaties ondergaat, zoals een knie- of schouder-prothese, zal hier vier tot zes weken verblijven. Revalidanten met een dwars-laesie of een beroerte blijven hier een aantal maanden. De thuissituatie van de revalidant speelt een grote rol. Soms moet een huis compleet aangepast worden aan de nieuwe situatie.”

“Klopt, zegt Greet Van Mechelen, diensthoofd patiëntenbegeleiding. “Ons team volgt de thuissituatie nauw op met onze sociale dienst. De ontslagvoorbereiding start eigenlijk al bij opname. We gaan indien nodig op huisbezoek in het kader van woonadvies voor aanpassingen en hulpmiddelen. Soms moeten we samen met de revalidant een nieuwe woning zoeken, of ze kunnen niet terug naar huis en komen op een wachtlijst terecht voor een voorziening die specifieke zorg kan bieden. Dat kan een hele poos duren en is gelinkt aan wetgeving en budgetten. In het slechtste geval moeten we jongere revalidanten doorverwijzen naar een woonzorgcentrum. We kunnen onze revalidanten hier immers geen twee jaar laten verblijven, dat laat de nomenclatuur niet toe. Er is sowieso te weinig financiering om op korte termijn alle mensen een goede plek te bieden. Schrijnend is dat er soms wel ergens een plaatsje in een instelling is, maar er geen (persoonsvolgend) budget beschikbaar is.” 

“Ik weet wat de patiënten meemaken, want ik heb hier zelf gelegen na een hersenberoerte.” – Vrijwilliger Marc

RevArte heeft naast het revalidatieziekenhuis voor volwassenen ook een Centrum voor Jonge Revalidanten tussen zestien en dertig, waar jonge mensen worden opgenomen na een recent verworven letsel ten gevolge van een ongeval (bijv. verkeers-, recreatie-, sport- of arbeidsongeval) of een recente ingreep. “Daar is die de integratie zo mogelijk nog belangrijker, naar werk of school toe. De jongeren trekken zich gelukkig enorm aan elkaar op”, weet Greet.

Meer therapietijd dankzij vrijwilligers

Hoog tijd om naar de grote revalidatiezaal te gaan, het vertrekpunt van Erika’s ‘job’ het komende uur. Vrijwilliger Marc Van den Bergh, geflankeerd door vrijwilligers-coördinator An Van Overloop, popelt van enthousiasme. Meteen begint hij zijn taken uit te leggen aan Erika. “Als de revalidanten hun therapie voltooid hebben, zetten ze die hier (toont twee rechthoeken, afgebakend door rode markeringen op de vloer, red.) en brengen wij hen terug naar hun kamer”, vertelt hij.

“Jij doet waarschijnlijk heel veel stappen op een dag”, antwoordt Erika.

“Dat loopt inderdaad behoorlijk op, maar het is zo leuk om te doen. Ik weet ook wat de patiënten meemaken, want ik heb hier zelf gelegen na een hersenberoerte en ken dit huis van binnen en van buiten”, zegt hij zonder omwegen. “Ik ben blij dat ik nu iets kan teruggeven aan deze zorgorganisatie.” 

An, al zeven jaar begeleider van de vrijwilligers, glimlacht bij zoveel passie. “Wat Marc nu doet, zijn we vorig jaar pas opgestart. Zowel de vrijwilligers, revalidanten, therapeuten als medewerkers op de verpleegafdeling vinden dit echt een grote meerwaarde. Ik ben zelf ook kinesist; vroeger brachten we onze patiënten na onze therapie zelf naar de afdeling. Doordat
vrijwilligers die taak nu overnemen, kunnen we nu meer therapietijd aan onze revalidanten bieden.”

“En wij blijven zelf in beweging” lacht Marc. “Voor mij is dit nog steeds een stukje bewegingstherapie.” 

“Op twee uur doen ze tienduizend stappen”, weet An. “Marc doet trouwens nog andere taken, zoals de ‘zaterdagdienst’. Dan haalt hij patiënten op in hun kamer voor een sessie kinesitherapie. Indien er niemand moet gebracht worden, verzorgt hij de verdeling van de waterflessen op de kamers.” 

“Revalideren is soms bikkelhard”, merkt Erika op. “Ook als vrijwilliger is het niet altijd evident dat mensen hun hart luchten bij jou?”
“Klopt”, zegt Marc. “Maar je krijgt zoveel terug. Ik herinner me een vrouw die na drie maanden terug naar huis ging. Ik heb haar nadien nog even gebeld, ze was zo tevreden met dat telefoontje. Ik wil de mensen zo veel mogelijk hoop geven.”