Oorspronkelijk zag de carrière van Inge er helemaal anders uit. Ze studeerde aan Studio Herman Teirlinck en werkte een tijd in de culturele sector. Maar haar fascinatie voor psychologie liet haar niet los. “Ik heb altijd een enorme interesse gehad in waarom mensen doen wat ze doen”, vertelt ze. 

Die nieuwsgierigheid zorgde er uiteindelijk voor dat Inge opnieuw achter de school-banken kroop. Ze volgde twee vierjarige therapeutenopleidingen, behaalde een bachelor Gezinswetenschappen en verdiepte zich via universitaire modules in psychologie. “Toen ik de kans kreeg om in de bijzondere jeugdzorg te werken, voelde het alsof alle puzzelstukjes in elkaar vielen. Hier kon ik mijn verschillende interesses met elkaar combineren.”

Bij Huize Levensruimte krijgen gezinnen waarbij opvoeden niet vanzelf loopt ondersteuning op maat. “Het mooie aan deze organisatie is dat we niet werken met rigide kaders, maar echt kijken naar wat een gezin nodig heeft. Geen standaardoplossingen, maar begeleiding die aansluit bij hun situatie”, zegt Inge.

“Toen ik de kans kreeg om in de bijzondere jeugdzorg te werken,
voelde het alsof alle puzzelstukjes in elkaar vielen.”

Gezinnen kunnen zelf een hulpvraag stellen, maar meestal worden ze aangemeld via andere hulpverleners.“Na een kennis-makings-gesprek bekijken we samen wat de eerste stap kan zijn. Het doel is altijd dat we onszelf zo snel mogelijk overbodig maken. We versterken het netwerk rond het gezin en gaan na op welke andere hulp ze recht hebben of beroep kunnen doen. Soms moeten we eerst heel praktische zaken regelen, want het heeft geen zin om aan een mama te zeggen dat ze haar kind beter moet afgrenzen als ze niet weet of ze vanavond eten op tafel kan zetten.”

De begeleiding is breed en kan gaan van opvoedingsondersteuning tot praktische hulp bij huisvesting of financiën. Maar de essentie blijft altijd de vertrouwensband. “Mensen laten je toe in hun leven op hun meest kwetsbare momenten”, legt Inge uit. “Dat blijft iets heel bijzonders. Ik vind het zo mooi om te zien hoe ze langzaam maar zeker opnieuw op een positieve manier naar de toekomst durven kijken. Het is een job met veel verantwoordelijkheid, maar ook met ontzettend veel voldoening.”

Niet elk traject eindigt zoals gehoopt. “Soms moet je accepteren dat het anders loopt dan gepland. Dat blijft een bittere pil om te slikken. Gelukkig worden we ook daarin goed ondersteund.” Want hoewel Inge nauw samenwerkt met gezinnen, staat ze er niet alleen voor. “Ik neem nooit op mijn eentje beslissingen. Zo speelt de verwijzer een belangrijke rol en worden alle casussen uitgebreid besproken binnen ons team. Daarnaast heeft elke contextbegeleider een coach waarbij we steeds terechtkunnen voor intervisie. Dat zorgt ervoor dat we als team sterk staan en dat geen van ons alles alleen moet dragen.”

Audika staat wereldwijd in voor hoorzorg, met ook meerdere locaties in België. Zelf is Ellen terug te vinden in zowel Sint-Antonius (Zoersel) als Linkeroever. Haar taken bestaan onder meer uit hoortesten uitvoeren, hoortoestellen aanpassen en gehoorbescherming op maat maken. “Er zijn ook klinische audiologen die in ziekenhuizen of revalidatiecentra werken, die hebben een ander profiel. Audiciens zijn dan weer puur met de apparatuur bezig.” Voor Ellen ziet geen enkele werkdag er hetzelfde uit. Er zijn eerste, korte screenings, om vast te stellen wat de toestand van iemands gehoor is. Dan zijn er de uitgebreide testen bij mensen met onderliggende problemen. Voor zij die voor het eerst een hoortoestel gaan gebruiken, zijn er fittings op maat. Sommigen, vooral jongeren, zoeken aangepaste bescherming – denk aan de oordopjes voor festivals. Verder zijn er de jaarlijkse check-ups. 

Wat trekt Ellen aan tot de job? “Ten eerste is er de zorg zelf; ik wil mensen helpen om beter te horen.” Maar ook het medische aspect, bijvoorbeeld het doorverwijzen naar de neus-keel-oorarts, maakt het werk voor haar interessant. “Tegenwoordig zijn hoorapparaten computers die geprogrammeerd moeten worden. Als audiologen houden wij ons ook hiermee bezig.” Door de jaren heen was Ellen getuige van enkele interessante evoluties. “Jongeren horen slechter dan pakweg twintig jaar geleden en zijn steeds gevoeliger voor geluid. Dat is deels te wijten aan het feit dat we almaar meer met koptelefoons of oortjes rondlopen.” Niet verrassend dus, dat mensen steeds jonger komen aankloppen voor een hoorapparaat. “Ik krijg vandaag veertigers, dertigers en zelfs twintigers over de vloer.”

“Ik krijg vandaag veertigers, dertigers en zelfs twintigers over de vloer.”

“Om destijds als audioloog aan de slag te gaan, moest je logopedie studeren. Zo ben ik zelf ook nog afgestudeerd in 1996.” Vandaag kan je al vanaf je eerste jaar hogere studies kiezen voor audiologie. In dit kader heeft Ellen ook een oproep aan toekomstige studenten die binnenkort hun studiekeuze maken: “Er is een tekort aan audiologen, en de komende jaren zullen er veel nodig zijn! Werkzekerheid gegarandeerd dus.” Voel jij je geroepen?

“Ik kom altijd met een voldaan gevoel buiten. Zolang je dat hebt, kun je dit werk volhouden”, zegt Annie. In haar dertig jaar als vrijwilliger werkte ze in totaal met een viertal zorgvragers: vooral kinderen maar ook een volwassene. Het gaat steeds over een-op-een contact, wat zorgt voor een speciale band tussen de zorgvrager en Annie. Een keer per week spendeert ze een namiddag met hen. “Bij mijn aankomst zitten ze mij vaak al op te wachten.”  Ze gaan wandelen, drinken iets op de Markt of eten een pannenkoek. In het verleden kwam een van de zorgvragers ook al eens bij Annie thuis. “Dan speelde ze hier in haar rolstoel aan tafel.”

“Het plezier dat je eruit haalt, valt moeilijk op voorhand te beschrijven.
Eenmaal je eraan begint, staan je zoveel leuke momenten en ontmoetingen te wachten.”
Nancy

Ook schoondochter Nancy is te vinden als vrijwilliger in Leieborg – samen met haar ‘knuffelhonden’, die functie doen als therapie-dier. Ze werkt specifiek met newfoundlanders, een hondenras dat van nature goed is in de omgang met (kwetsbare) kinderen. “Zet en newfoundlander naast een kind en vaak gaat de hond zich gedragen als een soort van oppas. Ze worden niet voor niets vaak gentle giants genoemd”, vertelt Nancy. “Op een dag zag ik Facebookvrienden uit Amerika naar een kliniek gaan met hun puppy’s. Ik zag meteen welke emoties dat losmaakte bij de patiënten. Toen wist ik dat ik zelf iets soortgelijks wilde doen.” Nancy deed een oproep via een lokale radiozender, waarna ze ook begon met rondmailen. Zo ging de bal aan het rollen en kon ze al snel bij ziekenhuizen en homes terecht. Uiteindelijk mochten zij en haar honden ook langsgaan bij Leieborg, waar schoonmoeder Annie al actief was. “Het is een win voor de hond, die socialer wordt door het contact met de mensen, en het is een win voor de mensen, die er enorm veel plezier aan beleven”, aldus Nancy.

“Ik heb zelf ook wel eens een baaldag. Dan wandel ik met de honden tot aan de tuin van Huize Kattebeek (een van de locaties van Leieborg), waar de zorgvragers één voor één naar buiten komen voor een babbel. Hierna voel ik mij een ander mens.” Annie haalt evenzeer persoonlijke voldoening uit het vrijwilligerswerk. “Als ik eens een dag niet kan gaan, word ik onrustig.”

“Als ik eens een dag niet naar Leieborg kan gaan, word ik onrustig.”
Annie

Welke boodschap heeft het schoonmoeder- en schoondochterduo voor toekomstige vrijwilligers? “Het plezier dat je eruit haalt, valt moeilijk op voorhand te beschrijven. Eenmaal je eraan begint, staan je zoveel leuke momenten en ontmoetingen te wachten”, zegt Nancy. Annie gaat akkoord. “Het werk brengt je in contact met zoveel mensen waar je dan een band mee opbouwt. Daarnaast voelt het voor mij alsof ik echt iets kan betekenen voor de zorgvragers. Een van de kinderen met wie ik werk, greep vorige week in de cafetaria spontaan naar mijn hand. Voor haar moet het dan toch ook iets betekenen”, voegt ze toe. Een aanrader dus.

Dennis had tien jaar geleden nooit gedacht dat hij in de kinderopvang zou belanden. “Ik heb in 2021 een opleiding logistiek gevolgd via VDAB en zag toen een vacature bij De Blauwe Lelie. Toen ik hier aan de slag ging, merkte mijn teamverantwoordelijke al snel op hoe goed ik met de kinderen omging. Zij stimuleerde me om me in te schrijven voor de opleiding Kinderbegeleider. Intussen ben ik bijna afgestudeerd en weet ik: dit is mijn droomjob.”

Onder begeleiding van een jobcoach leert hij in ’t Ravotterke al doende de knepen van het vak. Zij volgde zelf een heel ander traject. “Ik ben afgestudeerd als psychologisch consulent en spelcounselor. Ik vond niet meteen werk in die sector, en begon in de kinderopvang te werken om samen te kunnen gaan wonen met mijn partner en een eigen inkomen te hebben. Dat was in eerste instantie een tijdelijke oplossing, maar uiteindelijk ben ik teruggekeerd naar deze sector. Ik begon als kinderbegeleider en groeide door tot jobcoach.”

“We bieden een veilige, warme plek voor kinderen, maar ook kansen voor
begeleiders die hun weg zoeken in de sector.”
Melissa Di Bono

Als jobcoach investeert Melissa in duurzame tewerkstelling voor mensen die minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt en instappen in een individueel maatwerk-traject. “Sommigen volgen de opleiding Kinderbegeleider, zoals Dennis. Anderen nemen logistieke taken op of werken ondersteunend bij de kinderbegeleiders. Mijn taak is om hen te begeleiden, zowel op de werkvloer als in hun persoonlijke ontwikkeling, zodat ze sterk genoeg staan om te kunnen doorstromen naar een vaste job.”

“Mijn dagen zijn gevuld met het voor-bereiden en uitvoeren van spelmomenten voor en met de kinderen. Ik ben een beetje de clown van de groep”, lacht Dennis. “De kinderen vinden het geweldig als ik met hen speel en grapjes maak. Ik laat me leiden door hun energie en interesses: op woensdag-namiddag en vakantiedagen organiseren we extra activiteiten, maar gewoon samen spelen vinden ze vaak het leukst.”

Voor Dennis is de band met de kinderen het beste aspect van zijn job. “Het mooiste moment van de dag? Wanneer ik binnenkom en de kinderen mij lachend begroeten. Hoe slecht mijn dag ook begonnen is, op dat moment vergeet ik alles. Dit voelt voor mij als een hobby, niet als een job.”

“Hoe slecht mijn dag ook begonnen is: wanneer ik binnenkom en de kinderen
mij lachend begroeten, vergeet ik alles.”
Dennis De Ketelaere

Melissa vindt haar voldoening dan weer in het zien groeien van de mensen die ze begeleidt. “Het raakt me om te zien hoe iemand zich doorheen het traject ontwikkelt en nieuwe kansen durft grijpen. Als ik achteraf hoor dat mijn steun echt een verschil heeft gemaakt, weet ik waarvoor ik het doe.”

Voor Melissa en Dennis is werken in de kinderopvang veel meer dan een job. “We bieden een veilige, warme plek voor kinderen, maar ook kansen voor begeleiders die hun weg zoeken in de sector”, zegt Melissa. “Het is intens, maar ook enorm waardevol.” Dennis knikt. “Het enthousiasme van de kinderen werkt aanstekelijk. Ze geven je energie zonder dat ze ’t zelf beseffen!”

“Als woonassistent ben ik zes dagen op zeven aanwezig en vervul ik een coördinerende rol binnen de dienstverlening”, legt Guillaume uit. Die rol bestaat deels uit administratieve ondersteuning en begint al bij de verhuis  – denk aan het in orde maken van overnamedocumenten. Hierna bekijken de assistenten wat de specifieke noden van de nieuwe bewoners zijn. “Wij gaan dan de juiste diensten – zoals een thuiszorgdienst – contacteren en opstarten.” Guillaume en zijn collega’s zijn daarnaast ook het eerste aanspreekpunt voor de bewoners van Pur Sang. “Wij hebben een letterlijke en een figuurlijke onthaalfunctie. Zo beantwoorden we niet enkel hun vragen, zijn we ook vertrouwenspersonen voor de mensen hier.” De bewoners kunnen ook genieten van de accommodatie zelf, die naast appartementen een zwembad, wellness, kapsalon en schoonheidsinstituut omvat. De woningen zijn volledig uitgerust, inclusief een keuken, maar er kan ook gebruikgemaakt worden van de traiteurservice of de brasserie op het terrein. Op deze manier bevordert Pur Sang ook het sociaal samenzijn. “Veel bewoners verhuisden naar onze residentie voor het gezelschap, bijvoorbeeld mensen die recent hun partner verloren. Ze zijn nog in staat om zelfstandig te wonen, maar denken al aan hun toekomst.” In deze context organiseren de woonassistenten ook een drietal keer per week vrijblijvende sociale activiteiten, waarbij ze op een grote opkomst kunnen rekenen. 

“Er heerst hier een soort van dorpsgevoel, wat zorgt voor een heel aangename sfeer.”

“De bewoners – die over het algemeen al wat ouder zijn – hebben al een heel leven achter zich en hebben daardoor hun eigen gewoontes en behoeftes, waaraan wij zo goed mogelijk tegemoet proberen te komen.” Dat leeftijdsverschil is voor Guillaume ook erg leerrijk. “Zoals veel van mijn leeftijds-genoten ken ik mijn buren niet per se. Dat was bij oudere generaties toch anders; er was een grotere sociale samenhang. Dat zie ik ook bij de bewoners. Ze komen elkaar in de gang tegen, slaan aan de praat, gaan bij elkaar op visite of komen samen in de lobby voor een tas koffie of een gezelschapsspel. Er heerst hier een soort van dorpsgevoel, wat zorgt voor een heel aangename sfeer.”

Zahra wist van jongs af aan dat ze geneeskunde wilde studeren. “Het klinkt misschien cliché, maar al zo lang ik me kan herinneren, wilde ik achterhalen hoe het menselijk lichaam in elkaar zat. Ik koos voor een brede specialisatie, zodat ik na mijn studies interne geneeskunde zo weinig mogelijk van mijn algemene kennis zou verliezen.” Elke dag komt ze in contact met een breed scala aan longziektes. “Dat gaat van veelvoorkomende chronische aandoeningen zoals astma of COPD (in de volksmond gekend als rokerslong), tot meer zeldzame ziektes als sarcoïdose of pulmonale hypertensie en long- of asbestkanker.” Maar de pneumoloog behandelt ook acute toestanden, zoals een klaplong of long-embolie. “Bij dit soort verschijnselen kan je meteen in actie springen en zie je meteen het effect van de behandeling. Dat geeft een goed gevoel.” De verschillende interventies die de dienst pneumologie uitvoert, zorgen voor het gevarieerde karakter van haar functie.

“Wanneer een patiënt mij vertelt dat ik hen echt heb geholpen, dat maakt mijn dag.
Het is heel fijn om je zo nuttig te voelen.”

Het merendeel van de patiënten – waarvan een groot deel (voormalige) rokers met COPD – zijn boven de vijftig jaar oud. “Er is vandaag zeker meer bewustheid over roken. Een positieve evolutie, enkel, de schadelijke effecten van roken komen vaak pas lang na de blootstelling aan het oppervlak. De schade kan zeer lang aanhouden. Vandaar dat we nog steeds een stijgende trend van mensen met longkanker of COPD zien.” Als er iets is waar Zahra mensen bewust van wil maken, is het de gevaren van vapen. “Vapen wordt foutief voorgesteld als een gezonder alternatief voor roken. Er zijn al enkele studies die aantonen dat het effect op de longen erg schadelijk is. En toch kennen we de volledige omvang van de gevolgen nog niet, daarvoor is het te vroeg. Die zullen pas over een tien- à vijftiental jaar duidelijk worden.”

De grootste uitdaging als arts is volgens Zahra het creëren van bewustwording bij haar patiënten. “Sommige rokers met COPD gaan ervan uit dat de pneumoloog hun aandoening kan genezen. Ze passen hun levensstijl niet aan en roken verder. Zo’n patiënt overtuigen van het feit dat de verantwoordelijkheid om te stoppen bij hen ligt, is een belangrijk maar soms frustrerend deel van de job.” Ze ziet dan ook heel wat mensen worstelen met het accepteren van de ziekte. “Maar”, voegt ze toe, “wanneer mensen mijn advies ter harte nemen en ik merk dat ik een positief effect heb op hun leven, of een patiënt mij vertelt dat ik hen echt heb geholpen … dat maakt mijn dag. Het is heel fijn om je zo nuttig te voelen.”

Lieselot begon bij Zorggroep Lommel als verpleegkundige in WZC Hoevezavel. Ze groeide er door tot diensthoofd van De Brem, een afdeling die ze samen met haar team uitbouwde tot een expertiseafdeling voor ouderen met een psychische kwetsbaarheid. “We zagen steeds vaker bewoners met misbegrepen gedrag, maar hadden de kennis niet om hen daarin te ondersteunen”, zegt ze. “Ik voelde dat er meer nodig was dan de klassieke zorgmodellen.”

Lieselot ging actief op zoek naar oplossingen. “Veel misbegrepen gedrag ontstaat niet zomaar. Het is vaak een reactie op hoe wij als zorgverleners handelen; op wat we doen of net niet doen”, legt ze uit. “Als je iemand niet begrijpt, is het gemakkelijk om die persoon als lastig weg te zetten. Maar de echte vraag is: wat schuilt er achter dat gedrag?” Daarom zette ze een samen-werking op met een psychiatrisch ziekenhuis en richtte ze een expertise- en supportteam op. “Elke maand bespreken we casussen met een expert en zoeken we samen uit wat werkt, voor elke bewoner.”

En dat streven naar afgestemde zorg is precies wat Lieselot drijft. “Mensen moeten hun eigen gewoontes kunnen behouden. Als iemand thuis altijd eerst een koffie dronk met de krant en pas daarna ging ontbijten, dan moet dat hier ook kunnen.” 

“Mensen met dementie kennen mijn naam misschien niet,
maar ze herinneren zich wel welk gevoel ik bij hen teweegbracht.”

Voor Lieselot is haar werk veel meer dan een job. “Gewoon een goeiemorgen van een van onze bewoners maakt mij al gelukkig”, glimlacht ze. “Mensen met dementie kennen mijn naam misschien niet, maar ze herinneren zich wel welk gevoel ik bij hen teweegbracht.” Die warmte en vertrouwdheid vindt ze essentieel, zowel voor bewoners als voor medewerkers. “Ik heb hier altijd mezelf mogen zijn. Die ruimte wil ik anderen ook geven: dat ze zich begrepen en gehoord voelen, zichzelf kunnen zijn en gezien worden als mens. En dat geldt zowel voor collega’s als voor bewoners en hun naasten.”

Met haar gedrevenheid en visie toont Lieselot dat zorg niet enkel draait om regels en structuren, maar in de eerste plaats om mensen. “Door in te zetten op oprechte verbinding, kom je al heel ver”, besluit ze.

Het ouderenexpertiseteam is een samenwerkingsinitiatief van verschillende Tiense zorgaanbieders. Het team bestaat uit psychiaters, psychologen, sociaal werkers, verpleeg-kundigen en casemanagers die zich inzetten voor ouderen met psychische problemen. Katrijn, die zowel binnen als buiten het expertiseteam als ouderenpsychiater actief is, ziet het als een kans om psychische klachten bij ouderen beter te begrijpen en te behandelen. “Bij ouderen spelen zoveel factoren mee: lichamelijke gezondheid, verlieservaringen, sociale context … Dat maakt onze job complex, maar ook net boeiend.”

Om al die factoren zo goed mogelijk in kaart te brengen, trekt het team naar de hulpvrager in plaats van omgekeerd. “We stappen écht in de leefwereld van mensen”, legt Sarah uit. Als psycholoog en therapiecoördinator binnen het team ziet ze dagelijks de meerwaarde van hun outreachende aanpak. “Je ontmoet niet alleen de persoon zelf, maar ook hun eventuele partner, familie, netwerk of zelfs huisdieren. Je ziet meteen hoe iemand leeft en waar het moeilijk loopt. Die context is vaak onzichtbaar tijdens een consultatie in het ziekenhuis.”

De inkijk in de leefwereld van hun patiënten vormt het hart van hun werk. “We kijken niet alleen naar de psychische klachten, maar naar het totaalplaatje”, zegt Katrijn. “Bij ouderen zijn geestelijke gezondheidsklachten meestal verweven met andere gezondheidsproblemen of bemoeilijkende omgevingsfactoren. Velen van hen worstelen met het gevoel dat ze niet meer meetellen. Daarom is het belangrijk om samen met hun netwerk, huisarts en andere zorgverleners oplossingen te vinden. Als we hun leven opnieuw wat kwaliteit kunnen geven, voelt dat als een voorrecht.”

Je leest het al: de kracht van hun werk ligt niet alleen in wat ze doen, maar nog meer in hoe ze omgaan met de mensen die hen – letterlijk en figuurlijk – binnenlaten in hun leven. “Vaak gaat het niet om grote daden, maar om mensen het gevoel te geven dat je er echt voor hen bent, zonder oordeel”, vertelt Sarah. “Dat is waar ik heel gelukkig van word.” Katrijn sluit daarbij aan. “Het mooiste moment is wanneer een oudere of hun familie ons aangeeft dat ze eindelijk het gevoel hebben dat ze gehoord worden. Dat is wat ons werk zo waardevol maakt.”

“Het mooiste moment is wanneer een oudere of hun familie ons aangeeft
dat ze eindelijk het gevoel hebben dat ze gehoord worden.”
Katrijn Abrahams

Katrijn, Sarah en hun collega’s hopen niet alleen een verschil te maken voor de ouderen die op hun pad komen, maar ook in hoe de zorg voor ouderen over heel Vlaanderen (en misschien zelfs ver daarbuiten) georganiseerd wordt. “We hopen dat onze manier van werken anderen inspireert om verder te bouwen aan warme, menselijke zorg voor ouderen”, besluit Katrijn. “Want uiteindelijk is dat wat we allemaal willen, toch? Een oude dag waarbij we voelen dat we er nog steeds toe doen.”